Minister Frank Vandenbroucke grijpt drastisch in bij vapen in ons land

Groot verbod op komst

Frank Vandenbroucke baseert zich op advies van de Hoge Gezondheidsraad. Volgens dat advies spelen zoete of speelse smaken een grote rol in de aantrekkingskracht op jongeren. De minister verwoordt het scherp. Hij spreekt over “een criminele industrie die een nieuwe generatie verslaafd wil maken aan nicotine.” Door alle smaakjes weg te nemen wil hij in de eerste plaats kinderen en jongeren ontmoedigen om met vapen te beginnen.

Het voorstel komt op een moment dat Belgische artsenverenigingen steeds vaker waarschuwen voor de gezondheidsrisico’s van vapen. Artsen wijzen erop dat de schadelijkheid onderschat wordt, terwijl cijfers ondertussen aantonen dat het aantal jongeren dat met vapes experimenteert snel stijgt.

Expert noemt voorstel ‘doorbraak’

Ook professor oncologie Filip Lardon van de Universiteit Antwerpen reageert duidelijk in Het Nieuwsblad. Hij noemt het voorstel van Vandenbroucke een “doorbraak” en wijst erop dat vooral de kindvriendelijke smaken een groot probleem vormen. Lardon maakt het heel concreet: “Zelfs lageschoolkinderen kunnen vapen. Natuurlijk spelen kindvriendelijke smaakjes als pannenkoek of suikerspin daar een rol in.” Hij benadrukt dat de industrie met dit soort smaken heel bewust naar jongeren toewerkt.

Volgens hem wordt vaak onderschat hoe verleidelijk die smaken zijn, zeker online. Jongeren zien ze op sociale media, kunnen ze makkelijk bestellen en onderschatten het risico op verslaving. Dat maakt een verbod volgens Lardon niet alleen logisch, maar noodzakelijk om nieuwe schade te voorkomen.

Zorgwekkende cijfers bij scholieren

Het Vlaamse expertisecentrum Alcohol en andere Drugs publiceerde recente cijfers die het probleem nog duidelijker maken. Daaruit blijkt dat 28 procent van de scholieren ooit al gevapet heeft. 23,5 procent deed dat minstens één keer tijdens het afgelopen schooljaar en 9 procent vapet zelfs wekelijks. Dat laatste cijfer toont hoe snel gebruik kan evolueren naar een gewoonte.

Scholen en ouders waarschuwen al langer dat de populariteit van vapen onder jongeren nauwelijks nog te overzien is. Leerkrachten melden dat leerlingen soms zelfs op de speelplaats of in de toiletten vapen. De beschikbaarheid van kleine, wegwerpbare toestellen draagt daar extra aan bij.

Volgende stappen

Met het nieuwe voorstel wil Vandenbroucke het gesprek versnellen en de regelgeving aanscherpen. De verwachting is dat het plan snel besproken wordt, al zullen producenten en handelaars dit allicht niet zo fijn vinden. Maar experten zijn duidelijk: zonder ingrijpen blijft het gebruik alleen maar stijgen.

Hoe schadelijk vapen écht is

Volgens de Hoge Gezondheidsraad en zowat alle Belgische artsenverenigingen is vapen verre van onschuldig. De damp bevat stoffen die de luchtwegen kunnen irriteren en op termijn schade kunnen veroorzaken, zelfs wanneer er geen tabak wordt verbrand. Bovendien kan nicotine een sterke verslaving uitlokken, zeker bij jongeren van wie de hersenen nog in volle ontwikkeling zijn. Sommige wegwerpvapes bevatten hogere nicotinedosissen dan klassieke sigaretten, waardoor gebruikers sneller afhankelijk worden. Ook de longschade die internationaal al werd vastgesteld bij intensieve vapers, zorgt voor ongerustheid bij specialisten. Zij benadrukken dat vapen geen veilig alternatief is voor wie nooit gerookt heeft en dat de gezondheidsrisico’s vooral toenemen wanneer jongeren op jonge leeftijd beginnen.