Niet enkel ouderen: "40% van de Vlamingen is digitaal kwetsbaar en loopt dit risico"
We worden steeds vaker geconfronteerd met digitale dienstverlening. Maar niet iedereen kan mee en sommigen missen de digitale trein, soms met voor hen nadelige financiële gevolgen, merkt Myriam Parys, de Vlaamse Ombudsvrouw.
Zijn het vooral mensen van hogere leeftijd die hiermee geconfronteerd worden?
"Nee, maar de kans dat mensen digitaal kwetsbaar zijn, neemt toe met de leeftijd. Vanaf 55 jaar en meer zien we dat mensen meer kans hebben op digitale uitsluiting. Maar digitale uitsluiting is iets dat we in alle generaties zien, bij alle leeftijden, en bij alle functies", zei Parys in 'WinWin' op Radio2.
"40% van de Vlamingen is digitaal kwetsbaar en loopt dus het risico om niet goed mee te kunnen, of helemaal niet mee te kunnen met digitale procedures."
"Vlaanderen is een regio die al jarenlang enorm heeft ingezet op digitalisering. Vlaanderen is heel ambitieus op dat vlak en heeft altijd gezegd: wij willen in Europa een koploper zijn qua digitalisering. Daar is enorm in geïnvesteerd, en Vlaanderen staat ver op de vlak. En we moeten ook zeggen dat digitalisering heel veel voordelen met zich meebrengt. Tegelijk zijn er toch heel wat mensen die er moeite mee hebben of die helemaal niet mee kunnen."
WhatsApp-berichten leren versturen en leren werken met Tax-on-web
"Vlaanderen doet al redelijk veel op vlak van digitale inclusie. Er zijn bijvoorbeeld digibanken, dat zijn plaatsen waar mensen les kunnen krijgen. Mijn moeder van 85 jaar is op dit moment aan het leren hoe ze met haar smartphone treintickets kan bestellen. Hoe ze WhatsApp-berichten kan versturen... Je kan er ook computers ontlenen indien je zelf geen laptop hebt. Je leert ook hoe je moet werken met Tax-on-web."
"In de zomer van 2026 loopt de financiering van die digibanken af. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat er toch alternatieven worden voorzien. Want het is heel belangrijk dat mensen die digitale competenties kunnen verwerven. Digitaal mee zijn is geen luxe, maar een noodzaak."
Wat zijn de voornaamste klachten van mensen die de digitale trein te snel vinden gaan?
"We hebben redelijk wat klachten van mensen die problemen hebben met het feit dat meer en meer procedures bij de Vlaamse overheid exclusief digitaal zijn. Bijvoorbeeld een premie voor zero-emissievoertuigen, de frigobonnen, Mijnverbouwpremie, de grote renovatiepremie waar toch heel veel mensen gebruik van maken: enkel digitaal. Dat is wel iets waarvan mensen zeggen: verdorie, ik vind dat toch niet evident, waarom is er geen alternatief voorzien?"
Ombudsvrouw pleit voor automatische toekenning
"Idealiter zou er nog altijd een papieren vangnet moeten zijn voor mensen die het heel moeilijk vinden om dat exclusief digitaal in te dienen. Het is ook niet evident, ik heb Mijnverbouwpremie zelf eens geprobeerd. Men moet toch al redelijk digitaal vaardig zijn om al die attesten te kunnen uploaden, enzovoorts. Ik zou toch graag een vangnet zien, of automatische toekenning, dat is de droom."
"We zien dat de Vlaamse overheid al mooie stappen zet. Het Groeipakket bijvoorbeeld, en alle tegemoetkomingen die ermee te maken hebben, wordt al volledig automatisch toegekend. Dat betekent dat de burger niet meer zelf met bewijzen en attesten van de ene administratie naar de andere moet gaan. Maar dat gegevens gedeeld worden tussen administraties, waardoor het bedrag automatisch op je rekening komt en je zelf geen stappen meer moet zetten."
"Dat is heel belangrijk, omdat de non-take-up, het niet gebruiken van je rechten, echt groot is. We zien bij het leefloon dat het tot 40% van de mensen kan zijn die recht hebben op een leefloon of tegemoetkomingen die daarmee te maken hebben en daar geen gebruik van maken. Omdat ze het niet kunnen, omdat ze het niet weten."
"Het zijn vaak al meer kwetsbare doelgroepen, dus ik vind dat men op de piste van de automatische rechtentoekenning moet verdergaan. Uit gebruiksgemak voor de burger, maar ook om te zorgen dat mensen die in aanmerking komen voor een bepaalde tegemoetkoming die ook gaan krijgen."